بررسی روشها و معیارهای کاربرد پیکره ها در آموزش زبان، با توجه ویژه به زبان فارسی

زبان شناسی پیکره ای، شاخه ای از زبان شناسی است که به گردآوری و تحلیل پیکره ها می پردازد. پیکره مجموعه ای از پاره های زبانی است که انتخاب و براساس معیارهای زبانی روشنی مرتب می شوند به نحوی که همچون نمونه ای از زبان به کار گرفته می شوند. زبان شناسی پیکره ای با استخراج خودکار داده های زبانی از پیکره ها؛ پردازش برون داد با روش های عمدتاً آماری؛ ارزیابی و تفسیر این گونه داده های پردازش شده به فراهم آوردن دانش تجربی زبانی کمک می کند. امروزه از پیکره های الکترونیکی می توان به طور مستقیم یا غیر مستقیم در آموزش بهره جست. هدف پژوهش حاضر، نخست پرداختن به نقش پیکره ها در زبان و آموزش زبان، به ویژه زبان فارسی است، سپس ارائ? پیکر? آموزشی مناسب با پرسش های تحقیق برای فارسی آموزان خارجی. مزایای استفاده از پیکره های آموزشی عبارت است از: مواجه شدن زبان آموز با داده های زبان واقعی، یادگیری داده-بنیاد یا زبان آموز به مثابه محقق، یادگیری اکتشافی یا زبان آموز به مثابه سیاح، یادگیری زبان به مثابه بازسازی. به علاوه، از طریق حجم بزرگی از داده ها و نیز خلاصه شدن اطلاعات زبانی در آنها زبان آموز موفق به یافتن واژه های هم بافت می شود. با تشویق زبان آموز به جست وجو در پیکره، این امکان برای او به وجود می آید که به گشت و گذار در متن بپردازد و بتواند برونداد زبانی خود را با زبان گویشور بومی مقایسه کند و خطاهای رایج خود را بیابد. پیکره های رایانه ای موجود برای زبان فارسی، پیکره هایی هستند که برای فارسی زبانان تدوین شده اند و از متون و شواهدی بهره جسته اند که برای فارسی آموزان خارجی دشوار به نظر می رسد. پیکر? پژوهش حاضر، یک پیکر? 60000 واژه ای متشکل از 60 نمون? 1000 واژه ای از متون نوشتاری از 12 ژانر مختلف متون معاصر است، در انتخاب متنهای نوشتاری، چهار معیار دخیل بوده اند: ژانر، زمان، رسانه و اعتبار مولف. پیکر? پژوهش، در مقایسه با پیکره های موجود در زبان فارسی، بسیار کوچک است و همین امر، استفاده از این پیکره را برای فارسی آموزان خارجی، مفید و مناسب ساخته است زیرا فهرست واژه یاب بسیار محدود است و کار با پیکره را آسان می سازد. حجم بالای فهرست واژه یاب نیازمند تحلیل های آماری و ماشینی توسط کارشناس است و کاربرپسند نیست. این پیکره تنها مجموعه ای از مواد خام زبانی نیست بلکه متن ها دارای شناس? متن هستند و هریک از واژه ها نیز به لحاظ اجزای کلام دستی نشانه گذاری شده اند. نیز به همراه هر واژه صورت تلفظی آن هم آمده است